Arşiv
GNU/Linux Disk Bölümleri
1) /
root-kök bölümüdür. zorunludur (ext4)
2) /home
opsiyoneldir (ext4)
3) swap
opsiyoneldir (RAM’in 2 katı kadar olması tavsiye edilir)
4) ESP (EFI System Partition)
Linux Bağlanma noktası : /boot/efi
UEFI’li bilgisayarlar için gerekli bölümdür(Fat32), BIOS’lu bilgisayarlar için değil.
Bir GPT diskinin başında yer almalıdır ve “boot” bayrağına sahip olmalıdır.
Site in home directory
*Varsayılan dizin “/var/www/html”dir.
*/home/user/ altında “www” klasörü oluştur. ( /home/user/www/ )
*Standart apache config dosyasını kopyala (/etc/apache2/sites-available/default) ve ismini değiştir (/etc/apache2/sites-available/mysite)
*Bir editör ile (/etc/apache2/sites-available/mysite) dosyasını aç
*”DocumentRoot” dizinini “/home/user/www/” olarak değiştir
*”default” dosyasını pasif yap ve “mysite” dosyasını aktif yap
sudo a2dissite default && sudo a2ensite mysite
*Restart Apache2 yap
sudo /etc/init.d/apache2 restart
*ENVVARS dosyasını aç APACHE_RUN_USER ve APACHE_RUN_GROUP değiştir
sudo gedit /etc/apache2/envvars
export APACHE_RUN_USER=username
export APACHE_RUN_GROUP=username
*tekrar Restart Apache2
sudo /etc/init.d/apache2 restart
I fixt it manually with:
sudo chown -R ciaobello:ciaobello /var/lock/apache2
$ sudo nano /etc/apache2/apache2.conf
Tekil Hiyerarşik Klasör Yapısı (Filesystem Hierarchy Standard) -ÖZET- GNU/Linux
Tekil Hiyerarşik Klasör Yapısı
/(kök) : Herşey / (slash) simgesiyle ifade edilen root klasöründen başlar, aşağıya doğru iner.Microsoft sistemlerinde birbirinden bağımsız kök dizinler(root) bulunur. Ayrıca disket ve USB için de ayrı ayrı kök dizini bulunur.
/usr : İkincil bir hiyerarşi (Utilities & Applications )
Linux sisteminde bir uygulama yüklenecekse, genelde, ön tanımlı olarak buraya yüklenir. Sisteme sonradan kullanıcı tarafından kurulan programlar /usr ‘ı kök kabul ederek dosya sistemine yerleşirler. Örneğin kullanıcı programları /usr/bin’e, sistem programları /usr/sbin’e, yapılandırma dosyaları /usr/etc veya /usr/local/etc’ye yerleştirilir. Aynı zamanda yüklediğiniz programların çalışmak için ihtiyaç duyacağı kütüphane dosyaları, /usr/lib altındadır. Share ve lib en yüksek boyutlu alt klasörlerdir.
1.share
2.lib3.include (C,C++ .h uzantılı kütüphane)
4.local
5.bin
6.sbin
/bin : Olması şart komut dosyalarını içerir. (cat,mkdir,kill,mv,ps vs.)
/sbin : Sistemi yöneticisiyle(root) ilgili çalıştırabilir dosyaları tutar. Daha az öneme sahip yönetim komutlarıysa, /usr/sbin klasöründedir.
/home: yeni oluşturduğumuz kullanıcılar bu dizin içinde oluşturulur. ”~”ile gösterilir. ( macOS’de /Users ; Windows’ta C:\Users)
/root: root kullanıcısının home dizinidir. (/home/root değil !)
/media : Kaldırılabilir(removable) medyaların (CD-Rom, Flash bellek vs…)
sisteme eklendiği klasördür.
/mnt : Dosya sistemlerini veya aygıtları bağlamak için kullanılan genel bağlama noktasıdır. Sistem açılışında otomatik olarak bağlanan sabit disk bölümleri bu dizin altında eklenir. (bknz /etc/fstab)
/opt : Ekstra(3.parti) programların kurulduğu yer. (Chrome,SublimeText,LAMPP vs.)
/dev : Donanım dosyaları vardır. Donanımlar /dev altında kendilerine erişimi sağlayan bir dosyaya sahiptirler. Örneğin /dev altında bulunan hda1 dosyası sabit diskinizi temsil eder. Ya da /dev/dsp, ses aygıtınızdır. /dev/usb : USB aygıtları
/etc : Sistem ayarlarını/konfigürasyonlarını barındırır. Sistemin önemli yapılandırma dosyaları bu dizindedir. Durağandır ve çalıştırılmak için değildir.
/boot : Ön yükleyicinin kullandığı dosyalar.Başlangıç için gerekli dosyaları bulundurur. Çekirdekler ve initrd kalıpları bu dizinde yer alır. (“/boot/efi”/EFI/boot/bootx64.efi)
/tmp : Geçici dosyaları tutmak içindir. Buradaki dosyaları ne yaptığınıza emin olmadan silmeniz tehlikeli olabilir
/var : Log dosyaları, e-posta ve yazıcı kuyrukları gibi “değişken verileri” barındırır. (/var/cache/apt/archives ) (/var/www/html)(/var/log)
/lib : Paylaşılmış kütüphane dosyaları VE kernel(çekirdek) modülleri bulunur. Paylaşılan kütüphane dosyalarını, Windows’ta DLL (Dynamically Linked Library) ile eş tutabiliriz. Linux’ta kütüphane dosyalarının sonu “.so” ile biter. Çekirdek modülleri ve aygıt sürücüleri /lib/modules/’kernel-version’ dizini altındadır.
/proc: Sistemin genel ve anlık bilgilerini içeren sanal dosya sistemi. Örneğin “cat /proc/swaps” yazarak sisteminizdeki takas dosyalarına dair bilgi alınabilir. Oldukça özel sanal bir dosya sistemidir. Bizim bildiğimiz anlamda fiziksel dosyalar bulundurmaz.
/lost+found : kötü bir sistem kapanmasından sonra, olması gereken bazı dosyaları bulamıyorsanız “kayıp eşya bürosuna” bakmanızda yarar var.
Temel Linux Komutları
Sistem
| KOMUT | AÇIKLAMA |
|---|---|
uname -a |
Sistem bilgisi(çekirdek sürümü, tarihi ve mimarisi) |
uname -r |
Çekirdek sürümü |
uptime |
Sistemin ne kadar zamandır açık olduğunu ve yükü gösterir |
hostname |
sistemin adı |
last reboot |
Son kapanma listesi çalışma düzey değişikliği dahil |
date |
tarih hakkında bilgi verir |
cal |
takvim |
w |
hangi kullanıcı o anda hangi komutu çalıştırdığını görürüz. |
whoami |
o anki kullanılan kullanıcı adını verir |
finger mertcan |
kullanıcı hakkında bilgi verir |
Donanım
| KOMUT | AÇIKLAMA |
|---|---|
dmesg |
Kernel mesajlarını verir |
cat /proc/cpuinfo |
İşlemci hakkında bilgi verir |
cat /proc/meminfo |
Bellek(RAM) hakkında bilgi verir |
cat /proc/interrupts |
CPU Çekirdek sistem kesme listesi |
lshw |
Sistemin donanım konfigurasyon bilgileri |
lsblk |
Disk Bölümleme tablosu |
free -m |
Sistemde kullanılan ram bilgisi |
lspci -tv |
PCI cihazlarını listeler |
lsusb -tv |
USB cihazlarını listeler |
dmidecode |
BIOS donanım bilgisi |
hdparm -i /dev/sda |
disk hakkında bilgi verir |
hdparm -tT /dev/sda |
kullanılan disk için okuma hız testi |
badblocks -s /dev/sda |
Ulaşılamayan block tespiti |
Kullanıcılar
| KOMUT | AÇIKLAMA |
|---|---|
id |
kullanıcı id bilgisi |
last |
sisteme en son giriş yapmış kullanıcıların bugünden geriye doğru listesi |
who |
sisteme kayıtlı kullanıcılar |
groupadd |
sisteme yeni bir grup oluşturur |
useradd mertcan |
sisteme bir kullanıcı ekler |
userdel mertcan |
sistemden bir kullanıcı siler |
usermod |
kullanıcı izinlerini değiştirme |
Dosya
| KOMUT | AÇIKLAMA |
|---|---|
ls -la |
dosyaları listeler (a gizli olanlar, l detaylı) |
pwd |
mevcut dizin |
mkdir |
dizin oluşturma |
rm |
Dosya sil |
rm -r |
Dizin sil |
rm -f |
zorlayarak sil |
rm -rf |
dizini silmeye zorla |
cp |
dosyayı kopyala |
cp -r home1 home2 |
home1 isimli dizini home2 ye taşı yoksa oluştur |
mv |
dosyaları taşıma |
ln -s |
kısayol oluştur |
touch |
dosya oluştur |
cat |
dosya içeriğinin tümünü oku |
more |
dosyanın içeriğini sayfalayarak göster |
head |
dosya içeriğinin ilk 10 satırını göster |
tail |
dosya içeriğinin son 10 satırını göster |
tail -f |
dosyanın içeriğinin son 10 satırını anlık göster |
İşlem
| KOMUT | AÇIKLAMA |
|---|---|
ps |
Çalışan süreçler |
ps aux | grep program adı |
tüm telnet süreçlerinin id bilgisi |
pmap -x PID |
İşlemin bellek haritası |
top |
Temel sistem durumu, çalışmakta olan süreçler ne kadar bellek/işlemci kullandıkları |
kill |
işlemi bitir |
killall |
bütün işlemleri bitir |
pkill -f telnet |
işlemi bitir |
bg |
durdurulmuş işleme arkaplanda devam et |
fg |
arkaplanda yapılan işlemi ön plana getir |
İzinler
| KOMUT | AÇIKLAMA |
|---|---|
chattr +i dosyaadı |
dosyalar silinemez dokunulmaz olur |
chattr -i dosyaadı |
dokunulmazlığını kaldırma |
chattr +a dosyaadı |
Varolan satırları korur, altına satır eklenmesine izin verir. |
lsattr dosyaadı |
chattr komutu geçerli olmuşmu diye kontrol edilir |
chmod 777 |
her şey okunabilir, yazılabilir ve çalıştırılabilir. |
chmod 644 |
sadece okunabilir |
chmod 755 |
sadece sahibi okur, yazar ve çalıştırılabilir. |
chown owner-user |
dosyanın sahibini değiştirir |
chown owner-user:owner-group |
dosyanın sahibini ve grubunu değiştirir |
chown -R kullanıcıadı:kullanıcıadı dizin/dosya |
kullanıcıya dizinleriyle birlikte erişim izni verir |
Ağ
| KOMUT | AÇIKLAMA |
|---|---|
ip addr show |
tüm network interfaceslerini listeler ve ip adreslerini gösterir |
ip address add 192.168.0.12 dev enp4s0 |
belirtilen interfaces ip adresi ekler |
ethtool enp4s0 |
ethernetin durumu hakkında bilgi verir |
ping 192.168.0.12 |
ip adresine echo isteği atar |
dig mertcangokgoz.com |
Alan adı hakkında DNS bilgilerini verir |
dig -x |
geriye doğru arama işlemi |
host mertcangokgoz.com |
host adını alıp makine adına bakar |
hostname -i |
yerel ip adresini gösterir |
wget https://mertcangokgoz.com/test.bin |
dosya indirir |
netstat -tupl |
aktif dinlenilen portları listeler |
ifconfig -a |
Bilgisayardaki bulunan interfaces elemanlarını listeler |
Arşivleme
| KOMUT | AÇIKLAMA |
|---|---|
tar -cf homebackup.tar home |
homebackup.tar adlı bir arşiv dosyası oluşturur |
tar -xf homebackup.tar |
homebackup.tar adlı arşivi ayrıştırır |
tar -czf homebackup.tar.gz home |
gzip sıkıştırması kullanılarak arşiv oluşturur |
gzip home |
home.gz olarak arşiv dosyası oluşturur |
Kurulum
| KOMUT | AÇIKLAMA |
|---|---|
yum install paket adı |
paketi kur |
yum remove paket adı |
paketi sil |
apt-get install paket adı |
paketi kur |
apt-get purge paket adı |
paketi sil |
Derleme
Temelde tüm derleme işlemleri aşağıdaki komutlar aracılığı ile yapılmaktadır.
| KOMUT | AÇIKLAMA |
|---|---|
./configure |
|
make |
|
make install |
Arama
| KOMUT | AÇIKLAMA |
|---|---|
grep ifade dosya |
dosya içerisinde geçen ifadeyi aratır |
grep -r ifade dosya |
özyineli bir şekilde belirtilen ifadeyi aratır |
locate dosya |
belirtilen dosyayı aratır |
find /home/mertcan -name "mertcan" |
adında mertcan geçen dosyaları aratır |
find /home/mertcan -size 100k |
100k dan büyük olan dosyaları aratır |
sed |
akış editörü ve text manipülasyonu |
SSH
| KOMUT | AÇIKLAMA |
|---|---|
ssh kullanıcı@host |
belirtilen makineye bağlanır |
ssh kullanıcı@host -p port |
belirtilen makineye belirtilen port ile bağlanır |
telnet host |
telnet portu ile makineye bağlanır |
Dosya Transferi
| KOMUT | AÇIKLAMA |
|---|---|
scp kullanıcı@host:aktarılacakdosya.txt /home/mertcan |
belirtilen makineye dosya transferi yapar |
rsync -a /home/mertcan /yedekler |
kaynak ve hedef arasında senkronizasyon sağlar |
Disk Kullanımı
| KOMUT | AÇIKLAMA |
|---|---|
df -h |
diskler hakkındaki son durum görülür |
df -i |
boş inode durumu görüntülenir |
fdisk -l |
disk tipleri ve boyutlarını görüntüler |
du -ah |
dizinlerin kullandıkları alanı okunaklı olarak gösterir |
du -sh |
dizinin kullandığı toplan alanı gösterir |
findmnt |
dosya sistemindeki bağlı tüm dizinleri detaylı bir şekilde gösterir |
mount /dev/sda /mnt |
diski /mnt ye bağlar |
Dizin
| KOMUT | AÇIKLAMA |
|---|---|
cd |
birinci seviye dizine gider |
cd .. |
bir üst dizine gider |
cd dizin |
belirtilen dizine gider |
Bonus
| KOMUT | AÇIKLAMA |
|---|---|
history -c |
komut satır geçmişini temizler |
clamscan -r -z --remove --verbose /home |
Virüs tarama ve silme işlemi |
du -h --max-depth=1 | sort -hr |
Dizinlerin toplam boyutlarını gösterir |
find /home/mertcan/ -type f -exec grep -H 'yazı' {} \; |
dizin içerisinde yaziyı aratır |
dd if=debian.iso of=/dev/sdb |
iso kalıbını USB veya DVD ye yazdırma |
shred —verbose —random-source=/dev/zero —iterations=5 /dev/sda |
ultra güvenli disk silme |
find -type f -exec chmod 644 {} \; |
tüm dosya izinlerini 644 yapar |
openvpn --config client.ovpn |
VPN sunucusuna bağlantı sağlar |
sensors |
donanım parçalarının ısılarını verir |
rm -rf / |
ecelinize susadıysanız kullanabilirsiniz |
macOS File System Layout
1)System
/bin
/usr
/etc
/dev
/system
2)Local
/Applications
/Developers
/Library
3)User
/Users
4)Network
/Network
UNIX-specific directories. The directories in this category are inherited from traditional UNIX installations. They are an important part of the system’s BSD layer but are more useful to software developers than end users. Some of the more important directories that are hidden include:
/bin—Contains essential command-line binaries. Typically, you execute these binaries from command-line scripts./dev—Contains essential device files, such as mount points for attached hardware./etc—Contains host-specific configuration files./sbin—Contains essential system binaries./tmp—Contains temporary files created by apps and the system./usr—Contains non-essential command-line binaries, libraries, header files, and other data./var—Contains log files and other files whose content is variable. (Log files are typically viewed using the Console app.)
ls /
| Directory | Description |
| /Applications | Self explanatory, this is where your Mac’s applications are kept |
| /Developer | The Developer directory appears only if you have installed Apple’s Developer Tools, and no surprise, contains developer related tools, documentation, and files. |
| /Library | Shared libraries, files necessary for the operating system to function properly, including settings, preferences, and other necessities (note: you also have a Libraries folder in your home directory, which holds files specific to that user). |
| /Network | largely self explanatory, network related devices, servers, libraries, etc |
| /System | System related files, libraries, preferences, critical for the proper function of Mac OS X |
| /Users | All user accounts on the machine and their accompanying unique files, settings, etc. Much like /home in Linux
|
| /Volumes | Mounted devices and volumes, either virtual or real, such as hard disks, CD’s, DVD’s, DMG mounts, etc |
| / | Root directory, present on virtually all UNIX based file systems. Parent directory of all other files |
| /bin | Essential common binaries, holds files and programs needed to boot the operating system and run properly |
| /etc | Machine local system configuration, holds administrative, configuration, and other system files |
| /dev | Device files, all files that represent peripheral devices including keyboards, mice, trackpads, etc |
| /usr | Second major hierarchy, includes subdirectories that contain information, configuration files, and other essentials used by the operating system |
| /sbin | Essential system binaries, contains utilities for system administration |
| /tmp | Temporary files, caches, etc |
| /var | Variable data, contains files whose contents change as the operating system runs |
- Dot directories and files. Any file or directory whose name starts with a period (
.) character is hidden automatically. This convention is taken from UNIX, which used it to hide system scripts and other special types of files and directories. Two special directories in this category are the.and..directories, which are references to the current and parent directories respectively.
Kaynak:
Bilgisayar Bilimi 
Son Yorumlar